Συνέντευξη: Σοφία Χουντάση
Η Άννα Ευθυμίου δεν είναι απλώς Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Είναι μια γυναίκα με ισχυρή φωνή, βαθιά πίστη στην κοινωνική δικαιοσύνη και ένα αποτύπωμα σταθερό στα θέματα ισότητας, συμπερίληψης και γυναικείας ενδυνάμωσης. Δικηγόρος με εξειδίκευση και αναγνώριση στον τομέα του εργατικού δίκαιου, έχει αφιερώσει τη διαδρομή της στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων, με έμφαση στις ευάλωτες ομάδες, στις γυναίκες και στους νέους.
Η διαδρομή της δεν ήταν εύκολη· χτίστηκε με επιμονή, επαγγελματισμό και αυθεντικό ενδιαφέρον για τον άνθρωπο. Από τα φοιτητικά της χρόνια, μέχρι τη Βουλή και τώρα την κυβέρνηση, η Άννα Ευθυμίου αγωνίζεται καθημερινά, για να διασφαλίσει ότι καμία γυναίκα δε θα μείνει πίσω: ούτε στην εργασία, ούτε στην κοινωνία, ούτε στα όνειρά της. Με λόγο ουσιαστικό, με ευαισθησία και αποφασιστικότητα, αναδεικνύει τα κρίσιμα ζητήματα ισότητας και φροντίδας. Πιστεύει πως η ισότητα δεν είναι απλώς πολιτική επιλογή, αλλά θεμέλιο για μια ισχυρή, βιώσιμη κοινωνία.
Σε μια συνέντευξη που συνδυάζει πολιτικό βάθος και ανθρώπινη αλήθεια, η Υφυπουργός μιλά για την ανάγκη ουσιαστικής ισότητας στην αγορά εργασίας, για τις πολιτικές στήριξης της μητρότητας, για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, αλλά και για το πώς τα κορίτσια του σήμερα μπορούν να γίνουν οι ηγέτιδες του αύριο.
Κυρία Υφυπουργέ, ποιο είναι το όραμα του Υπουργείου Εργασίας για την ισότητα στον εργασιακό χώρο;
Το όραμά μας είναι μια αγορά εργασίας δίκαιη, προσβάσιμη και χωρίς αποκλεισμούς, όπου κάθε εργαζόμενη και εργαζόμενος έχει ίσες ευκαιρίες για συμμετοχή, εξέλιξη και επιβράβευση, ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας, καταγωγής ή άλλων χαρακτηριστικών. Η ισότητα δεν είναι απλώς ένα νομικό δικαίωμα – είναι αναγκαία προϋπόθεση για βιώσιμη ανάπτυξη, κοινωνική συνοχή και Δημοκρατία.
Ποιες πρωτοβουλίες έχει λάβει η Πολιτεία για την ενδυνάμωση των γυναικών στην εργασία;
Η ενδυνάμωση των γυναικών στην εργασία αποτελεί σταθερή προτεραιότητα για το Υπουργείο Εργασίας. Στοχεύουμε σε μια αγορά εργασίας δίκαιη, χωρίς αποκλεισμούς, που αξιοποιεί ισότιμα το γυναικείο δυναμικό της χώρας. Υλοποιούμε προγράμματα κατάρτισης και επανειδίκευσης με έμφαση στις πράσινες και ψηφιακές δεξιότητες – ήδη πάνω από 420.000 άτομα έχουν συμμετάσχει την τελευταία πενταετία, με τις γυναίκες να αποτελούν το 67% των ωφελούμενων. Παράλληλα, προωθούμε προγράμματα ενίσχυσης της γυναικείας επιχειρηματικότητας και πρόσβασης στην απασχόληση. Ιδιαίτερη έμφαση δίνουμε στη συμφιλίωση επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, με μέτρα όπως η επέκταση της ειδικής άδειας μητρότητας στους 9 μήνες για όλες τις γυναίκες (εργαζόμενες στον ιδιωτικό τομέα, αυτοαπασχολούμενες, αγρότισσες), το επίδομα γέννας, οι «νταντάδες της γειτονιάς», η επιδότηση βρεφονηπιακών σταθμών και τα ολοήμερα σχολεία. Μέσα από αυτές τις πρωτοβουλίες ενδυναμώνουμε τις γυναίκες και οικοδομούμε μια κοινωνία ουσιαστικής ισότητας και, παράλληλα διευρύνουμε το ανθρώπινο εργατικό δυναμικό με ουσιαστικό αντίκτυπο στη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού μας συστήματος.
Ποιο μήνυμα θα στέλνατε σε ένα κορίτσι που σήμερα διαμορφώνει τα όνειρά του;
Σε όλα τα κορίτσια και στις νέες γυναίκες, θα έλεγα να γνωρίζουν την ιστορία των γυναικών που αγωνίστηκαν για τα δικαιώματα που σήμερα θεωρούμε δεδομένα. Να μη φοβούνται να διεκδικήσουν, να παραμένουν πιστές στις αξίες τους και να κυνηγούν τα όνειρά τους με τόλμη. Σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους θα ακούσουν και θα δουν πολλά και θα ήταν καλό να είναι σε θέση να κρίνουν και να διακρίνουν τι αποτελεί στερεότυπο και τι πρότυπο για τις ίδιες, ώστε να επιλέγουν ελεύθερα.
Τι ρόλο παίζει η έννοια της συμπερίληψης στην εργασιακή πολιτική του Υπουργείου;
Η συμπερίληψη αποτελεί πυλώνα της σύγχρονης κοινωνικής πολιτικής. Δεν αρκεί να ανοίγουμε τις πόρτες της αγοράς εργασίας – οφείλουμε να διασφαλίζουμε ότι όλοι οι εργαζόμενοι αισθάνονται ασφαλείς, αποδεκτοί και ενεργά συμμετέχοντες. Γι’ αυτό ενισχύουμε τα θεσμικά εργαλεία για την πρόληψη και αντιμετώπιση διακρίσεων και προωθούμε κουλτούρα σεβασμού της διαφορετικότητας μέσα στους εργασιακούς χώρους. Μάλιστα, με το νέο εργασιακό νομοσχέδιο ενοποιούνται οι πολιτικές για την πρόληψη της βίας και της παρενόχλησης στους χώρους εργασίας.
Πώς αντιμετωπίζετε το φαινόμενο του μισθολογικού χάσματος μεταξύ ανδρών και γυναικών;
Το μισθολογικό χάσμα αποτελεί μια από τις πιο επίμονες μορφές ανισότητας. Ως Πολιτεία, έχουμε δεσμευτεί να το αντιμετωπίσουμε με εργαλεία διαφάνειας στις αμοιβές, ενθάρρυνση της συλλογικής διαπραγμάτευσης, και αυστηρή επιτήρηση της εφαρμογής της νομοθεσίας.
Το Υπουργείο Εργασίας προετοιμάζεται για την ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2023/970, η οποία στοχεύει να ενισχύσει την εφαρμογή της αρχής της ίσης αμοιβής και θεσπίζει μια σειρά από μέτρα, τα οποία εστιάζουν στη μισθολογική διαφάνεια.
Σ’ αυτή τη βάση συστήθηκε ειδική ομάδα στο υπουργείο Εργασίας από πανεπιστημιακούς και εμπειρογνώμονες, προκειμένου να εισηγηθεί μέτρα για τη διασφάλιση ίσης αμοιβής για όλους τους εργαζόμενους ανεξαρτήτως φύλου.
Η ακρίβεια επηρεάζει δυσανάλογα τις πιο ευάλωτες ομάδες, μεταξύ των οποίων και πολλές γυναίκες. Πώς απαντά η Πολιτεία σε αυτή την πρόκληση;
Η ακρίβεια είναι ένα πολύπλευρο φαινόμενο που πλήττει πρωτίστως τα νοικοκυριά με χαμηλότερα εισοδήματα και ιδίως τις γυναίκες που εργάζονται μερικώς, άτυπα ή έχουν φροντίδα παιδιών και ηλικιωμένων. Στηρίζουμε τις γυναίκες με στοχευμένα προγράμματα απασχόλησης, αύξηση του κατώτατου μισθού, πολιτικές επιδοτούμενης στέγασης και φροντίδας, καθώς και με ενισχυμένα επιδόματα για τις πιο ευάλωτες.
Ποιες είναι οι προκλήσεις και οι ευκαιρίες που φέρνει η Τεχνητή Νοημοσύνη στον κόσμο της εργασίας;
Η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να φέρει άλματα παραγωγικότητας, αλλά εγκυμονεί και κινδύνους. Οφείλουμε να διασφαλίσουμε δίκαιη μετάβαση: με νέα προγράμματα κατάρτισης, έμφαση στις δεξιότητες του μέλλοντος και κανόνες για την ηθική χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στην εργασία. Το μέλλον της εργασίας ωστόσο δεν είναι δίλημμα «άνθρωπος ή μηχανή». Θέλουμε να αποτελέσει μία νέα σχέση όπου η τεχνολογία ενισχύει – και δεν αντικαθιστά – τις ανθρώπινες δεξιότητες.
Έχετε ασχοληθεί συστηματικά με το έλλειμμα φροντίδας για τις γυναίκες στον τομέα της υγείας. Ποιο είναι το μήνυμά σας;
Η φροντίδα της υγείας των γυναικών δεν είναι προνόμιο – είναι δικαίωμα. Βέβαια, όπως καταγράφουν και διεθνείς μελέτες, οι γυναίκες περνούν μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους σε κακή υγεία σε σχέση με τους άνδρες. Αυτό το έλλειμμα φροντίδας δεν μπορεί να αγνοείται. Γι’ αυτό και κατέθεσα τον Μάρτιο του 2024 επίκαιρη ερώτηση στη Βουλή προς τον Υπουργό Υγείας σχετικά με τις δράσεις που έχει λάβει το Υπουργείο στην κατεύθυνση της βελτίωσης της υγείας των γυναικών.
Προγράμματα όπως το «Σπύρος Δοξιάδης» και το «Φώφη Γεννηματά» δείχνουν έμπρακτα την πολιτική βούληση της Κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας να προσφέρουν στις γυναίκες μία καλύτερη υγεία: ήδη έχουν πραγματοποιηθεί εκατοντάδες χιλιάδες δωρεάν διαγνωστικές εξετάσεις για τον καρκίνο του μαστού, ενώ με εντατικούς ρυθμούς προχωρά και η πρόληψη για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Η υγεία των γυναικών συνδέεται άμεσα με την ισότητα, την εργασία, την κοινωνική συνοχή και την οικονομία. Όταν επενδύουμε στη φροντίδα τους, επενδύουμε σε μια δικαιότερη, πιο ισχυρή κοινωνία. Το μήνυμά μου είναι ξεκάθαρο: καμία γυναίκα δεν πρέπει να μένει πίσω.
Έχετε τοποθετηθεί δημόσια υπέρ των δικαιωμάτων της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. Πώς συνδέεται αυτό με τη δημοκρατική σας στάση;
Πιστεύω ότι μία σύγχρονη, ευρωπαϊκή Πολιτεία οφείλει να διασφαλίζει τα δικαιώματα όλων των πολιτών, χωρίς διακρίσεις. Η ισότητα στον γάμο, η προστασία από διακρίσεις, η αναγνώριση της διαφορετικότητας, δεν είναι μόνο πολιτικές επιλογές — είναι υποχρέωση απέναντι στη δικαιοσύνη και στον σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Η στάση μου αυτή δεν είναι περιστασιακή, αλλά βαθιά αξιακή και συνεπής με την πορεία μου στην υπεράσπιση των πιο ευάλωτων κοινωνικών ομάδων.
Είστε Δικηγόρος με εξειδίκευση και αναγνώριση στον τομέα του εργατικού δίκαιου. Για πολλά χρόνια αγωνίζεστε δίπλα στους εργαζόμενους, στις γυναίκες, στους νέους και στις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Πώς είναι τώρα που βρίσκεστε σε μια θέση λήψης αποφάσεων, ως Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων; Πώς βιώνετε αυτή τη μετάβαση από την υπεράσπιση στο πεδίο, στη χάραξη πολιτικής;
Βρίσκομαι, πράγματι, σε μια σημαντική φάση της διαδρομής μου, που συνδυάζει δύο πτυχές της ίδιας βαθιάς μου ανάγκης: την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων και τη διαμόρφωση πολιτικών με ουσιαστικό κοινωνικό αντίκτυπο. Ως δικηγόρος, για χρόνια στάθηκα δίπλα σε εργαζόμενους υπερασπιζόμενη τα δικαιώματά τους στην πράξη. Τώρα, από τη θέση της Υφυπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ο ρόλος μου αλλάζει αλλά δεν απομακρύνεται από αυτό που με ενέπνευσε εξαρχής: τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών.
Η μετάβαση από το πεδίο της μάχιμης υπεράσπισης στη χάραξη πολιτικής είναι σίγουρα απαιτητική, αλλά και εξαιρετικά δημιουργική. Έχω πλέον την ευθύνη —και ταυτόχρονα το εργαλείο— να επηρεάζω, στο πλαίσιο των δυνατοτήτων και αρμοδιοτήτων μου, θεσμικά την κοινωνική προστασία, καθόσον το χαρτοφυλάκιό μου είναι η κοινωνική ασφάλιση. Το προσωπικό μου βίωμα και η επαγγελματική μου εμπειρία με καθοδηγούν, ώστε οι πολιτικές που προωθούμε να είναι ρεαλιστικές, κοινωνικά δίκαιες και ουσιαστικά εφαρμόσιμες. Το αίσθημα ευθύνης είναι μεγάλο, αλλά και η πρόκληση εξίσου σημαντική: να μετατρέψουμε την εμπειρία σε πολιτική. Και αυτό είναι κάτι που βιώνω καθημερινά, όχι ως απομάκρυνση από τον αγώνα, αλλά ως εξέλιξή του σε ένα πιο στρατηγικό επίπεδο, με στόχο να δώσουμε φωνή και δύναμη σε όσους τη χρειάζονται περισσότερο.
Κλείνοντας, τι κάνετε ως Βουλευτής Α‘ Θεσσαλονίκης για την πόλη και την ευρύτερη περιφέρειά σας; Πώς αξιολογείτε την επίσκεψη του Πρωθυπουργού και τις εξαγγελίες που έγιναν;
Ως Βουλευτής Α’ Θεσσαλονίκης, εργάζομαι με συνέπεια και υπευθυνότητα για την αντιμετώπιση των ζητημάτων που απασχολούν την πόλη και τους συμπολίτες μου. Σαφώς, η ολοκλήρωση των μεγάλων έργων υποδομής βρίσκεται στο επίκεντρο των δράσεών μου. Οφείλουμε, όμως, να τονίσουμε ότι για πρώτη φορά τόσα πολλά έργα βρίσκονται σε τροχιά υλοποίησης ή έχουν ήδη ολοκληρωθεί , όπως η πρόοδος των εργασιών στο έργο του Fly Over και η λειτουργία της βασικής γραμμής του Μετρό. Και αυτό γίνεται επί διακυβέρνησης της Ν.Δ. και, έτσι, αποδεικνύεται ότι αυτή η Κυβέρνηση και ο Πρωθυπουργός, και με την ιδιότητά του ως βουλευτής Α’ Θεσσαλονίκης, έχουν πολιτική βούληση. Οι πολίτες ζητούν λύσεις και πράξεις — και ο ρόλος μου είναι να διασφαλίσω ότι αυτά τα έργα προχωρούν με σταθερότητα και ταχύτητα. Σε κάθε περίπτωση, συνεχίζω να εργάζομαι με στόχο η Θεσσαλονίκη, ανατολική και δυτική, να αποκτήσει τη θέση που της αξίζει: μια σύγχρονη, δυναμική και βιώσιμη μητρόπολη, που προσφέρει ποιότητα ζωής σε όλους τους κατοίκους της.
Όσον αφορά την πρόσφατη επίσκεψη του Πρωθυπουργού, κ. Κυριάκου Μητσοτάκη, στη Θεσσαλονίκη, αυτή ήταν ιδιαίτερα ουσιαστική. Δεν περιορίστηκε μόνο σε εξαγγελίες· επισκέφθηκε εμβληματικά έργα, όπως το περιβαλλοντικό πάρκο Δερβενίου, το Μητροπολιτικό Πάρκο στο πρώην στρατόπεδο Παύλου Μελά και το 7ο Νηπιαγωγείο Πολίχνης, όπου υλοποιούνται παρεμβάσεις που αλλάζουν το καθημερινό τοπίο. Παράλληλα, πραγματοποιήθηκε συνάντηση με τους δημάρχους της δυτικής Θεσσαλονίκης, εστιάζοντας σε έναν ουσιαστικό και ειλικρινή διάλογο για τα προβλήματα των τοπικών κοινωνιών. Η παρουσία του Πρωθυπουργού δεν ήταν απλώς συμβολική – αποτέλεσε ξεκάθαρη ένδειξη ότι η Δυτική Θεσσαλονίκη αλλάζει στην πράξη, με αποφασιστικότητα, ρεαλισμό και προοπτική.
