Ο Δημήτρης Παπανικολάου, πρώην διεθνής καλαθοσφαιριστής, έχει αποδείξει ότι το πραγματικό “γηπεδούρι” της ζωής δεν είναι το παρκέ — είναι η καθημερινότητα των ανθρώπων με αόρατες αναπηρίες. Η μεγάλη αλλαγή ήρθε μέσα από την προσωπική του ιστορία: όταν η κόρη του, Άρια, διαγνώστηκε με αυτισμό σε ηλικία 3,5 ετών.
Από τη σιωπή στην εξομολόγηση
Για πολλά χρόνια, η λέξη “αυτισμός” ήταν δύσκολη να ειπωθεί για τον ίδιο, για την οικογένειά του. Αναφέρει ότι πέρασαν πάνω από δέκα χρόνια πριν τολμήσει να τη χρησιμοποιήσει δημόσια μιλώντας για την κόρη του. Όταν ένιωσε ότι μπορούσε να αναλάβει αυτό το βάρος, αποφάσισε να μιλήσει πρώτα για τη δική του εμπειρία — είχε διαγνωστεί ο ίδιος στο φάσμα του αυτισμού, με χαρακτηριστικά Άσπεργκερ. Η δημόσια αυτή εξομολόγηση λειτούργησε ως απελευθέρωση.
Ο αγώνας της αποδοχής
Με την αποκάλυψη, όμως, δεν σταμάτησε εκεί. Ο κ. Παπανικολάου αποφάσισε να μετατρέψει το προσωπικό σε συλλογικό: ξεκίνησε να μιλάει σε σχολεία, εταιρείες και φορείς, με σκοπό:
- να διαμορφώσει μια κοινωνία που να μην φοβάται να μιλήσει για “αόρατες αναπηρίες”
- να ενθαρρύνει άλλους γονείς να ζητήσουν τη διάγνωση και την υποστήριξη που δικαιούνται
- να αντιμετωπιστεί ο αποκλεισμός, το bullying, η αποδοκιμασία ή η έλλειψη κατανόησης.
Ο ίδιος δηλώνει ότι «κανείς δεν πεθαίνει από αυτισμό, αλλά μπορεί να πεθάνει από αποκλεισμό».
Το πρόγραμμα UniquAll και ο οργανισμός
Με την εμπειρία του, ο Δημήτρης δημιούργησε δράσεις και προγράμματα όπως το UniquAll, ένα εκπαιδευτικό – αθλητικό πρόγραμμα για παιδιά με ειδικές ικανότητες. Στο πλευρό των δράσεών του βρίσκονται γνωστές προσωπικότητες του αθλητισμού και των ΜΜΕ, γεγονός που βοηθάει στην ευρύτερη διάδοση της ιδέας της συμπερίληψης.
Η Άρια: Η νέα φωνή
Η κόρη του, Άρια, η οποία σήμερα είναι πλέον έφηβη, συμμετέχει ενεργά στη διαδικασία του να αναγνωρίσει τον εαυτό της και να μιλήσει. Όταν κοντά στα 15 της χρόνια της είπαν ότι είναι στο φάσμα του αυτισμού, ένιωσε μεγάλη ανακούφιση: «Ήμουν σε ένα κλουβί και ελευθερώθηκα», είχε δηλώσει.
Η Άρια καταθέτει τα βιώματά της — τα θετικά αλλά και τις δυσκολίες — ως μια φωνή που ελπίζω να συμβάλει στο να κατανοηθεί καλύτερα ο αυτισμός από όλους μας.
Τι πρέπει να αλλάξει — και τι μπορούμε να κάνουμε
Μέσα από τις συνεντεύξεις και τις δράσεις του, ο Δημήτρης υπογραμμίζει τα εξής:
- Εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση, όχι μόνο στο σχολείο αλλά και σε οικογένειες, σε φορείς, στον εργασιακό χώρο. Όσο περισσότερο γνωρίζουμε τον αυτισμό, τόσο λιγότερος θα είναι ο φόβος και ο στιγματισμός.
- Συμπερίληψη αντί αποκλεισμού — ότι η κοινωνία πρέπει να προσαρμόζεται ώστε να συμπεριλαμβάνει διαφορετικές λειτουργικότητες επιτρέποντας στα άτομα να συμμετέχουν πλήρως.
- Δικαιώματα και πρόσβαση — τα Κέντρα Πιστοποίησης Αναπηρίας, αλλά και άλλοι δημόσιοι θεσμοί, πρέπει να είναι προσβάσιμοι, ενημερωμένοι, φιλικοί και να φροντίζουν ώστε αυτά τα άτομα και οι οικογένειές τους να λαμβάνουν όσα δικαιούνται.
- Η σημασία της προσωπικής αφήγησης — το να μοιράζεσαι την ιστορία σου έχει δύναμη: βοηθά στην κατανόηση, στην αλληλοϋποστήριξη, και στη δημιουργία μιας κοινότητας που δεν φοβάται να λέει “είμαι διαφορετικός/η αλλά δεν είμαι μόνος/η”.
Συμπέρασμα
Η ιστορία του Δημήτρη και της Άριας είναι μια υπενθύμιση ότι διαφορετικότητα δεν σημαίνει αδυναμία· ότι η «αόρατη αναπηρία» — όπως ο αυτισμός — παύει να είναι εμπόδιο όταν υπάρχει αποδοχή, γνώση και ανοιχτή καρδιά.
Και είναι μήνυμα προς κάθε γονέα, εκπαιδευτικό και πολίτη: μην σιωπάτε. Μιλήστε για τον αυτισμό, αναζητήστε τη διάγνωση, στηρίξτε την ενδυνάμωση και την αυτονομία. Η αλλαγή νοοτροπίας ξεκινά όταν παίρνουμε τη φωνή στα χέρια μας.
