Η ασφαλής άμβλωση αναγνωρίζεται ως δικαίωμα, όχι ως έγκλημα
Με μια ισχυρή πλειοψηφία (358 ψήφοι υπέρ, 202 κατά και 79 αποχές), το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στήριξε την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών My Voice, My Choice, στέλνοντας ένα ξεκάθαρο μήνυμα: η σωματική αυτονομία, η υγεία και η αξιοπρέπεια δεν είναι διαπραγματεύσιμες.
Η απόφαση ανοίγει τον δρόμο για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού μηχανισμού οικονομικής αλληλεγγύης, που θα επιτρέπει σε γυναίκες και θηλυκότητες από χώρες με αυστηρούς ή σχεδόν καθολικούς περιορισμούς στην άμβλωση να ταξιδεύουν σε άλλο κράτος-μέλος και να έχουν πρόσβαση σε ασφαλή και νόμιμη φροντίδα, χωρίς οικονομικό αποκλεισμό.
Αυτή δεν είναι μια τυπική κοινοβουλευτική εξέλιξη. Είναι μια πολιτική και ηθική δήλωση με παγκόσμια σημασία: η άμβλωση είναι υγειονομική φροντίδα και κανένα άτομο δεν πρέπει να ποινικοποιείται επειδή παίρνει αποφάσεις για το σώμα του.
Γιατί αυτή η απόφαση είναι κομβική
Η απόφαση δεν είναι ακόμη δεσμευτική· η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προθεσμία έως τον Μάρτιο του 2026 να αποφασίσει αν και πώς θα την υλοποιήσει. Ωστόσο, για τις πάνω από 20 εκατομμύρια γυναίκες που ζουν σήμερα στην Ευρώπη σε χώρες όπου η άμβλωση παραμένει επικίνδυνα περιορισμένη ή πρακτικά απρόσιτη, πρόκειται για μια ιστορική τομή.
Για πρώτη φορά, ένας ευρωπαϊκός θεσμός:
- αναγνωρίζει έμπρακτα ότι η πρόσβαση στην άμβλωση δεν είναι ίση για όλες,
- συνδέει το δικαίωμα στην αναπαραγωγική υγεία με οικονομική στήριξη,
- τοποθετεί τα ανθρώπινα δικαιώματα πάνω από εθνικές απαγορεύσεις που παράγουν ανισότητες.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επισημαίνει ξεκάθαρα ότι:
- πολλές γυναίκες στην ΕΕ στερούνται ασφαλή και νόμιμη άμβλωση,
- νομικά, οικονομικά και πρακτικά εμπόδια παραβιάζουν θεμελιώδη δικαιώματα,
- απαιτείται εναρμόνιση με τα διεθνή πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Τι προβλέπει η πρωτοβουλία My Voice, My Choice
Η πρόταση καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δημιουργήσει έναν εθελοντικό μηχανισμό χρηματοδότησης, ανοιχτό σε όλα τα κράτη-μέλη, με στήριξη από τον προϋπολογισμό της ΕΕ.
Ο μηχανισμός στοχεύει:
- στην κάλυψη εξόδων άμβλωσης για άτομα που δεν έχουν πρόσβαση στη χώρα τους,
- στη μείωση των επικίνδυνων και παράνομων πρακτικών,
- στην ουσιαστική υπεράσπιση της σωματικής αυτονομίας και της ισότητας.
Όπως δήλωσε η εισηγήτρια της έκθεσης, Abir Al-Sahlani:
«Αυτή η ψήφος είναι μια τεράστια νίκη για κάθε γυναίκα στην Ευρώπη. Η ΕΕ έδειξε ότι η σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία είναι βασικό ανθρώπινο δικαίωμα».
Η παγκόσμια εικόνα: ανισότητες και αποκλεισμοί
Σύμφωνα με διεθνή δεδομένα, πάνω από το 45% των γυναικών παγκοσμίως ζουν σε χώρες με αυστηρούς περιορισμούς ή απαγορεύσεις στην άμβλωση. Εκεί όπου η άμβλωση ποινικοποιείται, δεν μειώνεται – απλώς γίνεται πιο επικίνδυνη.
- Στην Ελλάδα, η άμβλωση είναι νόμιμη από το 1986, όμως πολλές γυναίκες συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν εμπόδια: ελλιπή πρόσβαση στο δημόσιο σύστημα υγείας, γεωγραφικές ανισότητες, κοινωνικό στίγμα.
- Στην Ευρώπη, η εικόνα παραμένει άνιση:
- σχεδόν καθολικές απαγορεύσεις σε Μάλτα και Πολωνία,
- σοβαροί περιορισμοί σε Ιταλία και Κροατία λόγω μαζικής άρνησης γιατρών,
- θετικές εξελίξεις στη Γαλλία με συνταγματική κατοχύρωση του δικαιώματος και στο Ηνωμένο Βασίλειο με την αποποινικοποίηση.
Την ίδια στιγμή, η άνοδος της ακροδεξιάς σε πολλές χώρες συνοδεύεται από οργανωμένες επιθέσεις στα δικαιώματα των γυναικών, συχνά στο όνομα των «παραδοσιακών αξιών».
Στις ΗΠΑ, μετά την ανατροπή του Roe v. Wade το 2022, το δικαίωμα στην άμβλωση εξαρτάται πλέον από τον τόπο κατοικίας, με σοβαρές και επικίνδυνες συνέπειες.
Τι διακυβεύεται από εδώ και πέρα
Με αυτή την απόφαση, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο παίρνει σαφή θέση:
υπέρ της ισότητας, της συμπερίληψης και της ελευθερίας επιλογής.
Και αυτό είναι το πιο κρίσιμο σημείο: η συζήτηση δεν αφορά μόνο την άμβλωση. Αφορά το ποιος αποφασίζει για τα σώματά μας.
Η ευθύνη περνά πλέον στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία έως τον Μάρτιο του 2026 οφείλει να παρουσιάσει συγκεκριμένα μέτρα. Η πίεση των πολιτών, των φεμινιστικών και ανθρωπιστικών οργανώσεων, αλλά και των μέσων που δίνουν χώρο στις φωνές που συχνά αποκλείονται, θα είναι καθοριστική.
Γιατί, όπως έδειξαν οι 1,12 εκατομμύρια υπογραφές από όλη την Ευρώπη: όταν οι γυναίκες και οι θηλυκότητες μιλούν, η δημοκρατία οφείλει να ακούει.
