Γράφει ο Γιώργος Στάθης, Διερμηνέας Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας – Υπ. Διδάκτωρ Ιονίου Πανεπιστημίου, τμήμα Ξένων γλωσσών, Μετάφρασης & Διερμηνείας
Πόσο απαιτητική είναι πραγματικά η διερμηνεία στη Νοηματική Γλώσσα; Οι ερευνητές συχνά παρομοιάζουν τους διερμηνείς με «νοητικούς αθλητές», καθώς ο εγκέφαλός τους εκτελεί μία από τις πιο σύνθετες γλωσσικές εργασίες: την ταυτόχρονη επεξεργασία δύο γλωσσών που ανήκουν σε διαφορετικά επικοινωνιακά κανάλια —την προφορική (ακουστικό-φωνητικό) και τη νοηματική (οπτικο-κινητικό).
Κατά τη διάρκεια της διερμηνείας, ο εγκέφαλος ενεργοποιεί τρεις παράλληλες λειτουργίες:
- Κατανόηση του μηνύματος στη μία γλώσσα.
- Αποθήκευση στη βραχυπρόθεσμη μνήμη.
- Απόδοση στη δεύτερη γλώσσα.
Αυτός ο συνεχής «χορός» ανάμεσα σε κατανόηση, μνήμη και παραγωγή έχει χαρακτηριστεί ως «mental gymnastics», αφού απαιτεί ταχύτητα αντανακλαστικών και υψηλή γνωστική ευελιξία, αντίστοιχη με την προπόνηση ενός αθλητή.
Τι δείχνει η επιστήμη;
- Μελέτες νευροαπεικόνισης έχουν δείξει ότι οι διερμηνείς ενεργοποιούν διαφορετικά εγκεφαλικά δίκτυα σε σχέση με τους απλούς δίγλωσσους. Για παράδειγμα, παρατηρείται αυξημένος συντονισμός ανάμεσα στον μετωπιαίο φλοιό και την περιοχή του Wernicke, γεγονός που υποδηλώνει εξειδικευμένη «καλωδίωση» για ταυτόχρονη διγλωσσία.
- Η εκπαίδευση στη νοηματική γλώσσα μπορεί να επιφέρει δομικές αλλαγές στον εγκέφαλο ακόμη και σε αρχικά στάδια μάθησης, αποδεικνύοντας τη δύναμη της νευροπλαστικότητας.
- Οι διερμηνείς εμφανίζουν υψηλή ικανότητα πολυδιεργασίας, μνήμης εργασίας και ταχύτητας επεξεργασίας —δεξιότητες που τους καθιστούν πραγματικούς «αθλητές του εγκεφάλου».
Συμπέρασμα
Η επαγγελματική διερμηνεία στη Νοηματική δεν είναι απλώς μία γλωσσική μετάφραση· είναι ένα γνωστικό επίτευγμα υψηλών απαιτήσεων. Γι’ αυτό και οι διερμηνείς μπορούν δικαίως να θεωρούνται «δίγλωσσοι αθλητές του εγκεφάλου».
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
- Hervais-Adelman, A., Moser-Mercer, B., & Golestani, N. (2015). Brain functional plasticity associated with simultaneous interpretation training. Cortex, 67, 37-47.
- Dong, Y., & Liu, Y. (2016). Executive attention in processing of simultaneous interpreting: An fMRI study. Frontiers in Psychology, 7, 1501.
- Elmer, S. (2016). Neurocognitive aspects of simultaneous interpreting. In A. Ferreira & J. Schwieter (Eds.), Psycholinguistic and cognitive inquiries into translation and interpreting (pp. 95–118).
- Braun, M. et al. (2022). Functional connectivity in the brains of professional interpreters vs. bilinguals: Evidence from fNIRS. Brain Sciences, 12(2), 273.
- MacSweeney, M., Capek, C. M., Campbell, R., & Woll, B. (2008). The signing brain: The neurobiology of sign language. Trends in Cognitive Sciences, 12(11), 432–440.
*Το άρθρο του Γιώργου Στάθη, δημοσιεύθηκε στο Hunds Up
