Η οικονομική αβεβαιότητα συνεχίζει να πλήττει δυσανάλογα τα άτομα με αναπηρία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με τις ανισότητες να βαθαίνουν ακόμα περισσότερο σε χώρες όπως η Ελλάδα. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Eurostat, σχεδόν 1 στους 4 Ευρωπαίους με αναπηρία ζει σε νοικοκυριό που δυσκολεύεται να καλύψει τις βασικές του ανάγκες.
Ελλάδα: Πρωταθλήτρια στον αποκλεισμό
Η Ελλάδα βρίσκεται στην κορυφή της λίστας των χωρών με τα υψηλότερα ποσοστά οικονομικής δυσχέρειας για τα άτομα με αναπηρία. Συγκεκριμένα, το 75,5% των αναπήρων ζουν σε νοικοκυριά που δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα οικονομικά — ποσοστό τρεις φορές μεγαλύτερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Οι παράγοντες που συμβάλλουν σε αυτή την κατάσταση είναι πολλοί: η ακρίβεια, οι χαμηλές συντάξεις, τα ανεπαρκή επιδόματα, αλλά και η συστηματική έλλειψη προσβάσιμων υποδομών και υπηρεσιών.
Προσβασιμότητα και εργασία: Όχι αυτονόητες για όλους
Η εργασία, αν και θεωρητικά μειώνει τον κίνδυνο φτώχειας, στην πράξη δεν αποτελεί λύση για όλους. Η προσβασιμότητα στην απασχόληση, στην εκπαίδευση, αλλά και στην πληροφόρηση παραμένει σοβαρό εμπόδιο για χιλιάδες συμπολίτες μας με αναπηρία.
Στην ΕΕ, μόνο το 50% των ατόμων με αναπηρία εργάζεται, σε σύγκριση με το 75% των ατόμων χωρίς αναπηρία. Το χάσμα απασχόλησης φτάνει τις 24 ποσοστιαίες μονάδες, γεγονός που αποτυπώνει ξεκάθαρα τις διακρίσεις που συνεχίζουν να υφίστανται στην αγορά εργασίας.
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Education Economics δείχνει ότι σχεδόν το 1/5 του χάσματος στην απασχόληση για την ηλικιακή ομάδα 25-34 ετών οφείλεται σε ανισότητες στην πρόσβαση στην εκπαίδευση.
Κοινωνική πολιτική με κενά
Οι κοινωνικές παροχές στην Ευρώπη παίζουν καθοριστικό ρόλο στη μείωση της φτώχειας. Χωρίς αυτές, έως και το 70% των ατόμων με αναπηρία θα κινδύνευαν από φτώχεια. Ωστόσο, ακόμα και με κοινωνική στήριξη, σε χώρες όπως οι Βαλτικές Δημοκρατίες και η Κροατία, πάνω από το 30% των ατόμων με αναπηρία συνεχίζουν να ζουν σε συνθήκες επισφάλειας.
Η φωνή της ΕΣΑμεΑ: Αξιοπρέπεια και ισότητα, όχι ελεημοσύνη
Στην Ελλάδα, η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ) έχει απευθυνθεί με επιστολή προς τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, καταθέτοντας συγκεκριμένα αιτήματα για την άρση των ανισοτήτων. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται:
- Αύξηση των αναπηρικών επιδομάτων και σύνδεσή τους με τον κατώτατο μισθό
- Κατάργηση της διακοπής επιδομάτων όταν το άτομο εργάζεται ή διαμένει σε ίδρυμα
- Προστασία της πρώτης κατοικίας και των εισοδημάτων τους
- Αναμόρφωση του τρόπου υπολογισμού της εθνικής σύνταξης και κατάργηση της «προσωπικής διαφοράς»
- Ενίσχυση της απασχόλησης με δημιουργία Εθνικού Προγράμματος «Εγγύηση για την Απασχόληση και τις Δεξιότητες»
- Φορολογικές ελαφρύνσεις και καθολική πρόσβαση σε υγεία, παιδεία και μεταφορές
- Εφαρμογή του Προγράμματος Προσωπικού Βοηθού και λειτουργία Κέντρων Ανεξάρτητης Διαβίωσης
Η ΕΣΑμεΑ επισημαίνει ότι η οικονομική και κοινωνική στήριξη δεν μπορεί να λειτουργεί ως παροδικό βοήθημα, αλλά πρέπει να εντάσσεται σε μια μακροπρόθεσμη, ολιστική πολιτική για τη συμπερίληψη.
Προς μια κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς
Η στήριξη των ατόμων με αναπηρία δεν είναι θέμα φιλανθρωπίας. Είναι θέμα δικαιοσύνης, αξιοπρέπειας και ίσης συμμετοχής στην κοινωνία. Για να δημιουργήσουμε έναν πραγματικά συμπεριληπτικό κόσμο, χρειάζεται να αναγνωρίσουμε τις πολλαπλές διακρίσεις που υφίστανται και να αναλάβουμε δράση σε κάθε επίπεδο: θεσμικό, πολιτικό, κοινωνικό.
Η φτώχεια δεν είναι αναπηρία. Ο αποκλεισμός, όμως, μπορεί να γίνει.
