Η Τεχνητή Νοημοσύνη, και ειδικά το ChatGPT, έχει φέρει επανάσταση στην εκπαίδευση, προσφέροντας νέες δυνατότητες πρόσβασης στη γνώση. Ιδιαίτερα για μαθητές με διαφορετικά μαθησιακά προφίλ ή περιορισμένες ευκαιρίες, τα εργαλεία AI μπορούν να λειτουργήσουν ως γέφυρες προς μια πιο ισότιμη εκπαίδευση.

Ωστόσο, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του MIT, η αλόγιστη χρήση αυτών των τεχνολογιών ενδέχεται να επηρεάζει αρνητικά τη γνωστική ανάπτυξη και την κριτική σκέψη – βασικά στοιχεία για την ενδυνάμωση όλων των μαθητών. Η έρευνα καταγράφει χαμηλότερη εγκεφαλική δραστηριότητα και πιο φτωχή παραγωγή λόγου σε όσους βασίζονται αποκλειστικά στο ChatGPT, ιδιαίτερα νεότερης ηλικίας.

Αυτό εγείρει ένα κρίσιμο ερώτημα για την εκπαιδευτική ισότητα: Μπορεί η χρήση του AI να υποβαθμίσει την ποιότητα της μάθησης για ευάλωτες ομάδες, όταν δεν συνοδεύεται από παιδαγωγική καθοδήγηση;

Τα δεδομένα δείχνουν ότι όταν το ChatGPT χρησιμοποιείται υποστηρικτικά – ως εργαλείο αναθεώρησης ή άντλησης ιδεών μετά από πρωτογενή σκέψη – μπορεί να ενισχύσει τη δημιουργικότητα και την αυτοπεποίθηση. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για ομάδες που αντιμετωπίζουν εμπόδια έκφρασης λόγω γλώσσας, πολιτισμικού υπόβαθρου ή μαθησιακών δυσκολιών.

Για μια συμπεριληπτική προσέγγιση στην ψηφιακή μάθηση

Αντί να υιοθετήσουμε άκριτα την τεχνολογία, οφείλουμε να διασφαλίσουμε ότι όλα τα παιδιά, ανεξαρτήτως υπόβαθρου, έχουν ίσες ευκαιρίες για ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και της προσωπικής έκφρασης. Η τεχνολογία μπορεί να είναι ένα εργαλείο χειραφέτησης ή ένας μηχανισμός αποκλεισμού – ανάλογα με το πώς την εντάσσουμε. Όπως τονίζει και η υπεύθυνη της μελέτης, Nataliya Kosmyna, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή όταν πρόκειται για αναπτυσσόμενους εγκεφάλους και για μαθητές σε ηλικίες-κλειδιά. Η παιδαγωγική χρήση του AI πρέπει να στηρίζεται στις αρχές της συμπερίληψης, της ενδυνάμωσης και του σεβασμού στη διαφορετικότητα της σκέψης