Μια νέα μελέτη από το Πανεπιστήμιο Στάνφορντ φέρνει στο φως σημαντικά ευρήματα για τον αυτισμό, ανοίγοντας τον δρόμο για πιο στοχευμένες και ουσιαστικές θεραπείες. Οι ερευνητές εντόπισαν μια περιοχή του εγκεφάλου που φαίνεται να παίζει ρόλο σε χαρακτηριστικά που συνδέονται με το φάσμα του αυτισμού. Η κατανόηση αυτών των μηχανισμών δεν αποσκοπεί στο να «διορθώσει» την ταυτότητα των ατόμων στο φάσμα, αλλά στο να προσφέρει εργαλεία που θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους, μειώνοντας προκλήσεις που μπορεί να δυσκολεύουν την καθημερινότητα.
Τι έδειξε η μελέτη
Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο Science Advances, βασίστηκε σε πειράματα με ποντίκια τα οποία εμφάνιζαν συμπεριφορές που θυμίζουν τον αυτισμό: μειωμένη κοινωνική αλληλεπίδραση, επαναλαμβανόμενες κινήσεις, υπερευαισθησία σε ερεθίσματα. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι αυτές οι συμπεριφορές συνδέονται με υπερδραστηριότητα νευρώνων στον πυρήνα του δικτυωτού θαλάμου, μια περιοχή που λειτουργεί σαν «φίλτρο» για την αισθητηριακή πληροφορία.
Η υπερδραστηριότητα προερχόταν από τα λεγόμενα Τ-τύπου κανάλια ασβεστίου, τα οποία ρυθμίζουν την επικοινωνία ανάμεσα στους νευρώνες. Όταν αυτά λειτουργούσαν υπερβολικά, το «φίλτρο» του εγκεφάλου γινόταν πιο αδύναμο, οδηγώντας σε υπερφόρτωση πληροφορίας – κάτι που θυμίζει τις αισθητηριακές δυσκολίες που βιώνουν αρκετά άτομα στο φάσμα.
Δύο προσεγγίσεις για στήριξη
Οι επιστήμονες δοκίμασαν δύο μεθόδους για να μειώσουν αυτή την υπερδραστηριότητα και παρατήρησαν σημαντική βελτίωση στη συμπεριφορά των ποντικιών:
- Με το φάρμακο Z944, το οποίο μπλοκάρει τα συγκεκριμένα κανάλια ασβεστίου, τα ποντίκια έγιναν πιο ήρεμα και ανέκτησαν κοινωνικές αλληλεπιδράσεις.
- Με τη μέθοδο DREADDs, που επιτρέπει τον έλεγχο επιλεγμένων νευρώνων μέσω ειδικών υποδοχέων, οι ερευνητές κατάφεραν επίσης να μειώσουν την υπερδραστηριότητα και να βελτιώσουν τις συμπεριφορές.
Αξίζει να σημειωθεί ότι όταν οι επιστήμονες προκάλεσαν τεχνητά υπερδραστηριότητα στους ίδιους νευρώνες σε ποντίκια χωρίς αυτισμό, παρατηρήθηκαν συμπεριφορές παρόμοιες με το φάσμα.
Γιατί έχει σημασία
Η μελέτη αυτή είναι ξεχωριστή γιατί μετακινεί την προσοχή της επιστημονικής κοινότητας από τον φλοιό του εγκεφάλου – εκεί όπου γίνεται η σύνθετη σκέψη – σε βαθύτερες περιοχές που ρυθμίζουν βασικές αισθητηριακές και συναισθηματικές λειτουργίες. Αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί ο αυτισμός δεν εκδηλώνεται με έναν μόνο τρόπο, αλλά με μια ποικιλία εμπειριών και χαρακτηριστικών.
Ένα βήμα προς πιο ουσιαστικές θεραπείες
Σήμερα, οι διαθέσιμες παρεμβάσεις επικεντρώνονται κυρίως στη διαχείριση δευτερογενών δυσκολιών, όπως το άγχος ή η υπερκινητικότητα. Αν όμως επιβεβαιωθεί ότι τα Τ-τύπου κανάλια ασβεστίου αποτελούν κεντρικό βιολογικό παράγοντα, τότε ίσως ανοίξει ο δρόμος για θεραπείες που θα στηρίζουν τους ανθρώπους στο φάσμα πιο άμεσα και ουσιαστικά – όχι προσπαθώντας να αλλάξουν ποιοι είναι, αλλά βοηθώντας τους να ζουν με λιγότερα εμπόδια.
Η ανακάλυψη αυτή δεν αλλάζει το γεγονός ότι ο αυτισμός είναι μια μορφή νευροδιαφορετικότητας που αξίζει αποδοχή και σεβασμό. Αντίθετα, υπενθυμίζει πως η επιστήμη μπορεί να αποτελέσει σύμμαχο ώστε τα άτομα στο φάσμα και οι οικογένειές τους να έχουν περισσότερες επιλογές, περισσότερη στήριξη και καλύτερη ποιότητα ζωής.
