Σε μια εποχή αυξανόμενης επισφάλειας, χαμηλών αμοιβών και περιορισμένων ευκαιριών, η Γενιά Ζ (όσοι/ες γεννήθηκαν από τα μέσα των 90s μέχρι τις αρχές του 2010) εμφανίζει έντονη κινητικότητα στην αγορά εργασίας. Όχι από απροθυμία ή έλλειψη δέσμευσης, αλλά επειδή αρνείται να συμβιβαστεί με λιγότερα από όσα της αξίζουν.
Μια πρόσφατη διεθνής έρευνα της Randstad σε 15 χώρες δείχνει ότι η μέση διάρκεια παραμονής ενός/μιας νέου/νέας της Gen Z σε μια θέση εργασίας στα πρώτα πέντε χρόνια της καριέρας του/της είναι μόλις 1,1 χρόνια – πολύ μικρότερη από τις προηγούμενες γενιές. Πρόκειται για μια ηχηρή ένδειξη ότι οι νέοι/ες σήμερα δεν παραιτούνται από τα όνειρά τους – παραιτούνται από δουλειές που δεν τους/τις σέβονται.
Η ελπίδα υπάρχει – αλλά δεν αρκεί
Παρά τα μέτρα που λαμβάνονται, όπως η μείωση της φορολογίας για νέους εργαζόμενους στην Ελλάδα, η πραγματικότητα είναι πιο σύνθετη. Οι νέοι και οι νέες της Gen Z συχνά εισέρχονται σε μια αγορά εργασίας που υποτιμά τα προσόντα τους, τους προσφέρει χαμηλούς μισθούς και ανύπαρκτες προοπτικές εξέλιξης.
Στην Ελλάδα, σχεδόν 4 στους 10 εργαζόμενους 25-34 ετών θεωρούνται υπερεκπαιδευμένοι για τις δουλειές που κάνουν – το υψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ. Το πρόβλημα είναι εντονότερο στους κλάδους της εστίασης και του τουρισμού, με την υπερεκπαίδευση να φτάνει το 86,3%.
Αυτή η αναντιστοιχία στέλνει ένα ξεκάθαρο μήνυμα: η Gen Z δεν απορρίπτει την εργασία· απορρίπτει την ανισότητα και την έλλειψη ευκαιριών.
Κινητικότητα ή διεκδίκηση;
Ενώ συχνά κατηγορούνται ότι «αλλάζουν δουλειές σαν τα πουκάμισα», οι νέοι και οι νέες της Gen Z στην πραγματικότητα διεκδικούν αξιοπρέπεια και σεβασμό στον εργασιακό χώρο. Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, το 52% αυτών αναζητά ενεργά μια νέα θέση εργασίας, ενώ μόλις το 11% δηλώνει ότι σκοπεύει να παραμείνει μακροπρόθεσμα στην τρέχουσα εργασία του/της.
Οι λόγοι; Ο μισθός είναι μόνο η αρχή. Η έλλειψη επαγγελματικής εξέλιξης, η απουσία ενσωμάτωσης, και η έλλειψη σκοπού στις θέσεις εργασίας είναι εξίσου κρίσιμοι παράγοντες. Για πολλούς/ες, η παραμονή σε μια τοξική ή στατική δουλειά δεν είναι επιλογή.
Η συμπερίληψη δεν είναι πολυτέλεια – είναι προϋπόθεση
Για να «κρατήσουν» τη Gen Z, οι εργοδότες οφείλουν να δημιουργήσουν περιβάλλοντα εργασίας που σέβονται τη διαφορετικότητα, προάγουν τη συμπερίληψη και προσφέρουν δίκαιες ευκαιρίες εξέλιξης. Η έρευνα δείχνει ξεκάθαρα ότι όταν οι εργασιακοί ρόλοι ευθυγραμμίζονται με τις αξίες και τις φιλοδοξίες των νέων, η κινητικότητα μειώνεται. Στον τεχνολογικό τομέα, για παράδειγμα, η Gen Z παραμένει για μεγαλύτερο διάστημα – και μετακινείται εκεί κατά κύματα, αναζητώντας ουσία, εξέλιξη και αναγνώριση.
Δουλειά με νόημα – Όχι απλώς μια δουλειά
Οι νέοι/ες εργαζόμενοι/ες δεν «φεύγουν» επειδή δεν μπορούν να αντέξουν· φεύγουν επειδή θέλουν κάτι καλύτερο. Θέλουν χώρους όπου μπορούν να είναι ο εαυτός τους, όπου οι δεξιότητές τους αναγνωρίζονται, και όπου μπορούν να αναπτυχθούν χωρίς να αισθάνονται ότι μένουν πίσω λόγω του φύλου, της ταυτότητας, της εθνικότητας ή της κοινωνικής τους θέσης.
Αυτό δεν είναι πολυτέλεια. Είναι δικαίωμα.
Και τώρα;
Αν θέλουμε μια αγορά εργασίας πιο συμπεριληπτική, πιο δίκαιη και πιο βιώσιμη, οφείλουμε να ακούσουμε τη Γενιά Ζ. Δεν ζητάνε λίγα – ζητάνε τα αυτονόητα: σεβασμό, προοπτική, ένταξη και αξιοπρέπεια.
Όπως δείχνει και η έρευνα, όταν αυτά τα στοιχεία υπάρχουν, οι νέοι/ες μένουν. Όταν όχι, φεύγουν. Και δεν τους/τις κατηγορεί κανείς.
