Με ηχηρές αποδοκιμασίες και γιουχαΐσματα «υποδέχθηκε» μέρος του κοινού τον Ντόναλντ Τραμπ στην πρεμιέρα του εμβληματικού μιούζικαλ «Οι Άθλιοι» στο John F. Kennedy Center for the Performing Arts στην Ουάσιγκτον. Η παρουσία του πρώην προέδρου των ΗΠΑ – συνοδευόμενου από τη Μελάνια Τραμπ – προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, με κάποιους θεατές να εκφράζουν ανοικτά τη δυσαρέσκειά τους, άλλους να παραμένουν παγερά αδιάφοροι και λιγότερους να χειροκροτούν.

Η ατμόσφαιρα ήταν εμφανώς φορτισμένη ήδη από την άφιξή του στο πολιτιστικό ίδρυμα, με βίντεο που κυκλοφόρησαν στα κοινωνικά δίκτυα να καταγράφουν το γιουχάρισμα που ακούστηκε καθαρά κατά την είσοδό του στο θεωρείο. Η επιλογή του Τραμπ να παρακολουθήσει το Les Misérables – ένα έργο που πραγματεύεται την κοινωνική εξέγερση και τον αγώνα απέναντι στην καταπίεση – προκάλεσε εύλογες ειρωνείες από πολλούς χρήστες στα social media, που θεώρησαν την παρουσία του «αποκορύφωμα υποκρισίας».

Ο ίδιος δεν φάνηκε να ενοχλείται ιδιαίτερα. Όταν πληροφορήθηκε πως κάποιοι ηθοποιοί επέλεξαν να μη συμμετάσχουν στην παράσταση σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την παρουσία του, η αντίδρασή του ήταν κυνικά αδιάφορη: «Ούτε που με νοιάζει», φέρεται να δήλωσε.

Η πολιτισμική σύγκρουση στο προσκήνιο

Η αποδοκιμασία δεν ήταν ένα μεμονωμένο επεισόδιο, αλλά φέρνει στο φως τη βαθιά πολιτισμική και κοινωνική πόλωση που διατρέχει την αμερικανική κοινωνία – ειδικά στους χώρους του πολιτισμού, της τέχνης και της εκπροσώπησης διαφορετικών φωνών. Ο Τραμπ, κατά την έναρξη της δεύτερης θητείας του, είχε αναλάβει την προεδρία του Kennedy Center και ακύρωσε προγραμματισμένες παραστάσεις που χαρακτήρισε «woke», αντικαθιστώντας μέλη του διοικητικού συμβουλίου με δικούς του συντηρητικούς συμμάχους. Οι αποφάσεις του αυτές ερμηνεύτηκαν από πολλούς ως μια ξεκάθαρη επίθεση κατά της συμπεριληπτικότητας και της ελευθερίας της καλλιτεχνικής έκφρασης.

Το κοινό, λοιπόν, δεν εξέφρασε απλώς μια πολιτική προτίμηση. Αντιδρούσε στην υποβάθμιση του πολιτισμού σε εργαλείο ιδεολογικού ελέγχου και στη φίμωση φωνών που υπερασπίζονται τη διαφορετικότητα, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη διαρκή ανάγκη για κοινωνική δικαιοσύνη.

Ένα πολιτικό μήνυμα με φόντο την τέχνη

Η πρεμιέρα των Αθλίων έμελλε να γίνει, χωρίς πρόθεση, μια σκηνή κοινωνικής κριτικής. Οι άδειες θέσεις στην πλατεία και η παγερή υποδοχή στο θεωρείο δεν ήταν απλώς ένδειξη διαφωνίας. Ήταν μήνυμα. Η αποδοκιμασία του Τραμπ σε ένα έργο που υμνεί την αντίσταση ενάντια στην καταπίεση, αποτελεί έντονο πολιτιστικό σχόλιο για την ηγεσία του και για τις αξίες που ενσαρκώνει – αξίες που για πολλούς απέχουν από την αλληλεγγύη, την ισότητα και τη συμπερίληψη που χρειάζεται η σύγχρονη κοινωνία.