Σήμερα, η εργασία δεν αποτελεί απλώς ένα μέσο για την οικονομική επιβίωση. Είναι ένας κρίσιμος πυλώνας του ευ ζην, ειδικά σε κοινωνίες που επιδιώκουν να είναι δίκαιες, συμπεριληπτικές και ανθρώπινες. Ο σύγχρονος εργαζόμενος δεν ζητά μόνο έναν ικανοποιητικό μισθό, αλλά και ένα υποστηρικτικό περιβάλλον που προάγει την ψυχική υγεία, την ισότητα και τη σεβασμό στη διαφορετικότητα.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η ψυχική υγεία είναι «μια κατάσταση ευεξίας στην οποία οι άνθρωποι μπορούν να πραγματώσουν τις δυνατότητές τους, να ανταπεξέλθουν στις καθημερινές πιέσεις, να εργαστούν παραγωγικά και να συνεισφέρουν στην κοινότητά τους». Παρ’ όλα αυτά, προβλήματα όπως το άγχος και η κατάθλιψη συνεχίζουν να πλήττουν εκατομμύρια εργαζόμενους παγκοσμίως, κοστίζοντας στην παγκόσμια οικονομία πάνω από 1 τρισεκατομμύριο δολάρια ετησίως σε χαμένη παραγωγικότητα.

Σε χώρες όπως η Ελλάδα, η κατάσταση είναι ιδιαίτερα ανησυχητική. Η Ευρωπαϊκή Κοινωνική Έρευνα δείχνει ότι η χώρα μας έχει τον υψηλότερο μέσο όρο καταθλιπτικών συμπτωμάτων στην Ευρώπη. Αυτό το στοιχείο σχετίζεται άμεσα με τις εργασιακές συνθήκες, την ανασφάλεια και την έλλειψη πολιτικών συμπερίληψης.

Καλή ψυχική υγεία σημαίνει συμπεριληπτικοί και ισότιμοι χώροι εργασίας

Οι εργαζόμενοι απαιτούν πια κάτι περισσότερο από μια σύμβαση. Θέλουν μια κουλτούρα σεβασμού που να στηρίζει τις ανάγκες τους, ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας, καταγωγής, αναπηρίας, σεξουαλικού προσανατολισμού ή ψυχικής κατάστασης. Η καλή ψυχική υγεία είναι ανθρώπινο δικαίωμα και βασικό συστατικό μιας συμπεριληπτικής κοινωνίας.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, το 75% των Ελλήνων εργαζομένων δηλώνει ότι δίνει πλέον μεγαλύτερη σημασία στην ψυχική υγεία – τόσο τη δική του όσο και των συναδέλφων του. Οι νέες μορφές εργασίας, όπως η τηλεργασία, η ευελιξία και η πρόσβαση σε προγράμματα ευεξίας, δεν θεωρούνται πια «παροχές πολυτελείας», αλλά εργαλεία ισότητας και κοινωνικής ενδυνάμωσης.

Συμπεριληπτικές πολιτικές για βιώσιμους εργασιακούς χώρους

Το Ινστιτούτο «ΕΝΑ» έχει καταθέσει προτάσεις για μια πολιτική που ενισχύει την ψυχική υγεία με βάση την ενσωμάτωση, την ισότητα και τη δικαιοσύνη στον χώρο εργασίας, όπως:

• Καταπολέμηση κάθε μορφής παρενόχλησης και βίας, με ενίσχυση της αξιοκρατίας και της ισότητας.
• Στήριξη των φροντιστών μέσω ευέλικτων πολιτικών και κοινωνικών παροχών.
• Καθιέρωση άδειας για λόγους ψυχικής υγείας.
• Πρόσβαση σε ειδικούς ψυχικής υγείας στον εργασιακό χώρο με πλήρη σεβασμό της ιδιωτικότητας.
• Συμπερίληψη ατόμων με ψυχοκοινωνικές δυσκολίες στην αγορά εργασίας με τα κατάλληλα υποστηρικτικά μέσα.

Δημόσιες πρωτοβουλίες με κοινωνικό πρόσημο

Σε θετική κατεύθυνση κινείται η ίδρυση των Κέντρων Ημέρας Υποστήριξης Εργαζομένων σε Αττική και Θεσσαλονίκη, μια δράση του Υπουργείου Υγείας με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης. Τα Κέντρα προσφέρουν δωρεάν υποστήριξη από επιστημονικό προσωπικό για την ενίσχυση της ψυχικής ευεξίας, προάγοντας τη δημιουργία ενός εργασιακού πολιτισμού που στηρίζει κάθε άνθρωπο χωρίς αποκλεισμούς.

Η ψυχική υγεία είναι υπόθεση όλων μας

Σε μια εποχή όπου οι Έλληνες εμφανίζονται στις τελευταίες θέσεις της Ευρώπης σε δείκτες ποιότητας ζωής και αισιοδοξίας, η ανάγκη για ένα συμπεριληπτικό, δίκαιο και ψυχικά υγιές εργασιακό περιβάλλον είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Η διαφορετικότητα δεν είναι πρόβλημα προς διαχείριση, αλλά πλούτος προς αξιοποίηση. Μια κοινωνία με ψυχικά υγιείς εργαζόμενους είναι μια κοινωνία πιο ανθεκτική, πιο δημιουργική, πιο ανθρώπινη.