Η ταχύτατη ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης μετασχηματίζει την αγορά εργασίας με τρόπους που δεν είχαμε ξαναδεί. Ρόλοι αλλάζουν, νέες απαιτήσεις εμφανίζονται και δεξιότητες που θεωρούνταν δεδομένες παύουν να αρκούν. Η νέα έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF) επιβεβαιώνει κάτι κρίσιμο: για να παραμείνει ένας εργαζόμενος ενεργός σε αυτό το νέο περιβάλλον, χρειάζεται όχι μόνο τεχνολογική κατάρτιση, αλλά και συνεχή προσαρμογή – και αυτό πρέπει να γίνει με τρόπο δίκαιο, προσβάσιμο και συμπεριληπτικό για όλους.
Η AI ενισχύει τις ανισότητες – αν δεν υπάρξει προνοητικότητα
Παρότι η ζήτηση για δεξιότητες σχετικές με την τεχνολογική παιδεία και την AI αναμένεται να αυξηθεί ταχύτερα από κάθε άλλη κατηγορία την επόμενη πενταετία, η πρόσβαση στη σχετική εκπαίδευση και τις ευκαιρίες δεν είναι ισότιμη. Λιγότεροι από τους μισούς εργοδότες θεωρούν σήμερα τη διαχείριση AI και big data βασική δεξιότητα, αλλά αυτό αλλάζει γρήγορα· και όσοι δεν προλάβουν να αναβαθμίσουν τις γνώσεις τους κινδυνεύουν να μείνουν πίσω – ειδικά οι εργαζόμενοι από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, γυναίκες, άτομα με αναπηρία και όσοι εργάζονται σε παραδοσιακούς κλάδους.
Παρά το γεγονός ότι πολλές εταιρείες χρησιμοποιούν ήδη καθημερινά τεχνολογίες AI, η πλειονότητα των εργαζομένων τις αξιοποιεί μόνο επιφανειακά. Μόνο ένα μικρό ποσοστό αξιοποιεί τις δυνατότητές τους για αυτοματοποίηση, ανάλυση δεδομένων και βελτιστοποίηση εργασιών· κάτι που δείχνει ότι η εκπαιδευτική στήριξη και η προσβασιμότητα στην τεχνολογία δεν είναι ακόμα επαρκείς.
Ποιες δεξιότητες αποκτούν μεγαλύτερη σημασία
Η έκθεση Future of Jobs Report 2025 βασίζεται σε δεδομένα από πάνω από 1.000 μεγάλους εργοδότες σε 55 οικονομίες. Τα ευρήματα δείχνουν ότι οι πιο περιζήτητες δεξιότητες δεν είναι μόνο τεχνικές· είναι ανθρώπινες, συμπεριληπτικές και συνδέονται με τη συνεργασία.
- Αναλυτική σκέψη (69% των εργοδοτών): Η ικανότητα να αξιολογείς δεδομένα και να παίρνεις αποφάσεις.
- Ανθεκτικότητα, ευελιξία και προσαρμοστικότητα (67%): Καθοριστικές για όσους εργάζονται σε ένα περιβάλλον συνεχών αλλαγών.
- Ηγεσία, επιδραστικότητα και ομαδικότητα (61%): Δεξιότητες που αναδεικνύουν τη σημασία της ανθρώπινης επαφής σε μια εποχή τεχνολογίας.
- Δημιουργική σκέψη (57%): Όχι μόνο για καλλιτέχνες, αλλά για όποιον χρειάζεται να επινοεί λύσεις και να συνδυάζει την AI με καινοτομία.
Παράλληλα αναδεικνύονται δεξιότητες που συνδέονται με την ανθρώπινη εμπειρία:
κίνητρο και αυτογνωσία, ενσυναίσθηση, ενεργητική ακρόαση, περιέργεια και διά βίου μάθηση.
Αυτές δεν αποτελούν μόνο επαγγελματικά προσόντα· είναι πυλώνες μιας συμπεριληπτικής κουλτούρας εργασίας.
Από τις τεχνικές δεξιότητες… στην ανθρωποκεντρική εργασία
Μια ενδιαφέρουσα τάση είναι η σταδιακή μείωση της ζήτησης για δεξιότητες όπως η πολυγλωσσία, λόγω των προηγμένων μεταφραστικών εργαλείων. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι μειώνεται η ανάγκη για διαπολιτισμική κατανόηση ή ευαισθησία στη διαφορετικότητα. Αντίθετα, καθώς οι ομάδες γίνονται πιο παγκόσμιες, οι εργαζόμενοι χρειάζονται περισσότερη ενσυναίσθηση και ικανότητα συνεργασίας σε συμπεριληπτικά περιβάλλοντα.
Οι εργοδότες προβλέπουν επίσης μεγάλη άνοδο στη ζήτηση για:
- AI και μεγάλα δεδομένα (+87%)
- Δίκτυα και κυβερνοασφάλεια (+70%)
- Τεχνολογική παιδεία (+68%)
Την ίδια στιγμή, δεξιότητες χειρωνακτικού τύπου και βασικές γνωστικές δεξιότητες (ανάγνωση, γραφή, αριθμητική) εκτιμάται ότι θα υποχωρήσουν λόγω αυτοματοποίησης. Αυτό μπορεί να επηρεάσει δυσανάλογα εργαζομένους από χαμηλότερα κοινωνικοοικονομικά στρώματα, κάτι που καταδεικνύει την ανάγκη για πολιτικές δίκαιης μετάβασης.
Ποιοι θα επηρεαστούν περισσότερο;
Οι χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος αναμένουν τις μεγαλύτερες αναταράξεις έως το 2030, καθώς συχνά έχουν λιγότερη πρόσβαση στην τεχνολογική εκπαίδευση και υποδομή. Αντίθετα, οικονομίες υψηλού εισοδήματος – όπως η Δανία, η Ολλανδία, η Γαλλία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο – αναμένουν πιο ήπιες μεταβολές.
Αυτή η ανισορροπία αναδεικνύει ένα κρίσιμο ζήτημα για τη συμπερίληψη: η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να γίνει είτε εργαλείο ευκαιριών είτε παράγοντας αποκλεισμού, ανάλογα με το ποιος έχει πρόσβαση στην κατάλληλη εκπαίδευση.
Η AI απαιτεί δεξιότητες – αλλά και κοινωνική ευθύνη
Για να είναι η μετάβαση στην εποχή της AI πραγματικά δίκαιη και συμπεριληπτική, οι οργανισμοί οφείλουν να επενδύσουν σε ίσες ευκαιρίες μάθησης, εκπαίδευση προσβάσιμη σε όλους και κουλτούρα που αγκαλιάζει τη διαφορετικότητα.
Η τεχνολογία μπορεί να ενισχύσει ή να περιορίσει τις ανισότητες· το αποτέλεσμα θα καθοριστεί από τις επιλογές μας σήμερα.
