Νέα έκθεση του RIBA αποκαλύπτει ότι ο σεξισμός, η παρενόχληση, οι άνισες αμοιβές και η τοξική κουλτούρα εξακολουθούν να διώχνουν τις γυναίκες από τον κλάδο
Είκοσι χρόνια μετά την πρώτη μεγάλη προειδοποίηση, η κατάσταση για τις γυναίκες στην αρχιτεκτονική παραμένει απογοητευτικά σταθερή.
Μια νέα μελέτη του Βασιλικού Ινστιτούτου Βρετανών Αρχιτεκτόνων (RIBA), σε συνεργασία με τη φιλανθρωπική οργάνωση Fawcett Society, φέρνει στο φως ένα ανησυχητικό πορτρέτο για τον χώρο: οι γυναίκες εξακολουθούν να εγκαταλείπουν το επάγγελμα λόγω τοξικών εργασιακών κουλτούρων, σεξισμού, σεξουαλικής παρενόχλησης, εξαντλητικών ωραρίων και άνισης αμοιβής.
Η τοξική καθημερινότητα πίσω από την «αισθητική» του επαγγέλματος
Η έκθεση με τίτλο Build It Together περιγράφει έναν εργασιακό χώρο όπου «δοξάζεται η υπερεργασία» και επικρατεί ανισορροπία ισχύος μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων, χωρίς ουσιαστικές πολιτικές πρόληψης ή προστασίας.
Η Δρ. Βάλερι Βον-Ντικ, πρώτη γυναίκα διευθύνουσα σύμβουλος του RIBA, τονίζει ότι οι δυσκολίες είναι ακόμη μεγαλύτερες για τις γυναίκες από εθνοτικές μειονότητες, που συχνά βιώνουν διπλή διάκριση και μισογυνισμό. Όπως επισημαίνει, η έκθεση «θα αποτελέσει άβολη ανάγνωση για πολλούς» στον κλάδο, αλλά είναι απαραίτητη για να υπάρξει αλλαγή.
Τα ευρήματα μιλούν από μόνα τους
Στην έρευνα του 2025, στην οποία συμμετείχαν 635 επαγγελματίες, τα αποτελέσματα είναι αποκαρδιωτικά:
- Το 50% των γυναικών έχει υποστεί εκφοβισμό στον χώρο εργασίας.
- Το 35% έχει βιώσει σεξουαλική παρενόχληση.
- Το 83% δηλώνει ότι η μητρότητα έβλαψε την καριέρα του, ενώ το 42% λέει ότι η ζημιά ήταν «σημαντική».
Μία συμμετέχουσα ανέφερε χαρακτηριστικά: «Η εγκυμοσύνη και η μητρότητα κατέστρεψαν εντελώς κάθε επαγγελματική μου εξέλιξη. Διατηρώ δική μου επιχείρηση, αλλά δυσκολεύομαι τόσο να τα βγάλω πέρα που σκέφτομαι να τα παρατήσω.»
Παράλληλα, οι γυναίκες υπογραμμίζουν ότι οι μισθολογικές δομές παραμένουν αδιαφανείς και άδικες. Το 2024, το RIBA κατέγραψε διαφορά φύλου στις αμοιβές της τάξης του 16% στα πιστοποιημένα γραφεία, έναντι του γενικού μέσου όρου 11,3% στη Βρετανία.
Σιωπή και φόβος: «Δεν το κάνεις»
Η έκθεση αναδεικνύει ένα κλίμα φόβου και παρενόχλησης, όπου πολλές γυναίκες ένιωσαν «ταπεινωμένες, αντικειμενοποιημένες και υποτιμημένες».
Παρά το γεγονός ότι πολλές υπέστησαν παρενόχληση, το 38% δεν προχώρησε σε καταγγελία, φοβούμενο αντίποινα.
«Πώς να καταγγείλεις τον άνδρα προϊστάμενό σου σε μια εταιρεία που διοικείται από άνδρες συνεταίρους; Δεν το κάνεις», δήλωσε χαρακτηριστικά μία αρχιτέκτονας.
Είκοσι χρόνια στασιμότητας
Η νέα έρευνα παραπέμπει άμεσα στην ιστορική έκθεση του 2003, Why Do Women Leave Architecture?, η οποία είχε εντοπίσει τα ίδια προβλήματα: χαμηλές αμοιβές, μακρά ωράρια, αποκλεισμό από ευκαιρίες εξέλιξης και μια βαθιά ριζωμένη «μάτσο» κουλτούρα.
Δύο δεκαετίες μετά, η εικόνα μοιάζει τραγικά γνώριμη.
Από τη διαπίστωση στη δράση
Η Δρ. Βον-Ντικ καλεί τον κλάδο να αναλάβει συλλογική ευθύνη: «Ήρθε η ώρα να κοιτάξουμε με ειλικρίνεια τις εμπειρίες των γυναικών και να χρησιμοποιήσουμε τις ιστορίες τους ως κινητήρια δύναμη για την αλλαγή που ο τομέας χρειάζεται απεγνωσμένα.»
Η αρχιτεκτονική, ένας κλάδος που οραματίζεται και δημιουργεί τον χώρο όπου ζούμε, καλείται τώρα να ξαναχτίσει τον δικό της εσωτερικό χώρο πάνω σε θεμέλια ισότητας, σεβασμού και συμπερίληψης. Η αλλαγή δεν είναι θέμα αισθητικής. Είναι θέμα δικαιοσύνης.
*Με πληροφορίες από: The Guardian
