Την ανάγκη για ένα πιο δημοκρατικό, συμμετοχικό και ανθρώπινο μοντέλο περιφερειακής ανάπτυξης ανέδειξε η Ένωση Περιφερειών Ελλάδας (ΕΝΠΕ), μέσα από το ψήφισμα που ενέκρινε στην ετήσια Γενική Συνέλευσή της. Σε μια εποχή όπου η χώρα αναζητά πιο αποτελεσματικές αλλά και πιο δίκαιες μορφές διακυβέρνησης, οι Περιφέρειες θέτουν στο επίκεντρο ένα νέο όραμα που φέρνει πιο κοντά τον πολίτη στη λήψη αποφάσεων.
Προς μια αυτοδιοίκηση που υπηρετεί όλους και όλες
Η ΕΝΠΕ υπογραμμίζει ότι η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση πρέπει να προσεγγίσει τα σύγχρονα ευρωπαϊκά πρότυπα: ένα σύστημα όπου η εξουσία δεν συγκεντρώνεται, αλλά μοιράζεται, ενισχύοντας τη συμμετοχή των πολιτών, τις ίσες ευκαιρίες και την προσβασιμότητα στις δημόσιες υπηρεσίες.
Η μετάβαση από την τυπική αυτοδιοίκηση σε ένα μοντέλο Περιφερειακής Διακυβέρνησης μπορεί να αποτελέσει εργαλείο ενδυνάμωσης των τοπικών κοινωνιών, ιδίως των ομάδων που συχνά μένουν στο περιθώριο: απομακρυσμένες κοινότητες, άτομα από ευάλωτες ή μειονοτικές ομάδες, νέοι, ηλικιωμένοι, άτομα με αναπηρία.
Πέντε άξονες για μια πιο συμπεριληπτική διοίκηση
Η πρόταση της ΕΝΠΕ στηρίζεται σε πέντε πυλώνες που συνδέονται άμεσα με τις αρχές της ισότητας, της διαφάνειας και της συμπερίληψης.
1. Ενίσχυση της περιφερειακής εξουσίας με επίκεντρο τον πολίτη
Οι Περιφέρειες διεκδικούν πραγματική δυνατότητα άσκησης πολιτικών, ώστε να μην λειτουργούν απλώς ως εκτελεστικοί μηχανισμοί. Η ουσία όμως δεν είναι μόνο θεσμική — είναι βαθιά κοινωνική: όταν οι αποφάσεις λαμβάνονται κοντά στην κοινωνία, προκύπτουν πολιτικές πιο δίκαιες, πιο ισότιμες και πιο προσαρμοσμένες στις ανάγκες διαφορετικών ομάδων.
2. Δημοκρατική λογοδοσία και συμμετοχή
Η ΕΝΠΕ επισημαίνει ότι οι Περιφέρειες πρέπει να λογοδοτούν πρώτα στους πολίτες. Η λογοδοσία αυτή, όταν συνδυάζεται με συμμετοχικές διαδικασίες, μπορεί να ενισχύσει τη φωνή εκείνων που συχνά δεν ακούγονται. Ο αποκλεισμός δεν πρέπει να έχει θέση στη διακυβέρνηση.
3. Αρμοδιότητες με βάση την αρχή της εγγύτητας
Στο επίκεντρο βρίσκεται η αρχή της επικουρικότητας: οι αποφάσεις να λαμβάνονται όσο το δυνατόν πιο κοντά στον πολίτη. Αυτό ανοίγει τον δρόμο για πολιτικές που λαμβάνουν υπόψη τις τοπικές ιδιαιτερότητες — πολιτισμικές, κοινωνικές, οικονομικές.
4. Οικονομικοί πόροι για πολιτικές κοινωνικής συνοχής
Η ΕΝΠΕ ζητά σταθερούς, θεσπισμένους πόρους για τις Περιφέρειες. Χωρίς οικονομική ανεξαρτησία, οι πολιτικές για κοινωνική ένταξη, ισότητα, προσβασιμότητα και στήριξη του κοινωνικού ιστού δεν μπορούν να είναι βιώσιμες.
5. Θεσμικές μεταρρυθμίσεις που ενισχύουν την ισότητα
Από διαφανείς διαδικασίες στελέχωσης και αξιοκρατία, μέχρι δυνατότητα προσέλκυσης εξειδικευμένου προσωπικού, οι Περιφέρειες ζητούν ένα πλαίσιο που θα τους επιτρέψει να λειτουργούν χωρίς αποκλεισμούς και με ισότιμη πρόσβαση για όλους τους πολίτες.
Μια ευρωπαϊκή κατεύθυνση με ελληνικό αποτύπωμα
Η ΕΝΠΕ τονίζει ότι η συγκυρία αποτελεί ιστορική ευκαιρία για την Ελλάδα να προσεγγίσει τις ευρωπαϊκές αρχές της επικουρικότητας, της εγγύτητας και της ενεργού συμμετοχής. Αυτές αποτελούν τη βάση μιας δημοκρατίας που δεν αφήνει κανέναν πίσω.
Η μετάβαση σε ένα μοντέλο Περιφερειακής Διακυβέρνησης, όπως τονίζεται στο ψήφισμα, δεν είναι μόνο θέμα καλύτερης οργάνωσης του κράτους· είναι μια πολιτική επιλογή υπέρ της συμπερίληψης, της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ισότιμης συμμετοχής.
