Γράφει η Κυριακή Παπαγιατζόγλου
Σε μια περίοδο που η Ευρώπη αναζητά λύσεις στο προσφυγικό και μεταναστευτικό με γνώμονα τα ανθρώπινα δικαιώματα, η Ελλάδα φαίνεται να επιστρέφει σε πολιτικές αποτροπής που φλερτάρουν επικίνδυνα με την ποινικοποίηση της ανάγκης για επιβίωση. Οι πρόσφατες εξαγγελίες για «ριζικές αλλαγές" στις δομές φιλοξενίας αιτούντων άσυλο δεν αποτελούν μεταρρύθμιση – αποτελούν μια ξεκάθαρη απόπειρα αποδόμησης της έννοιας της φιλοξενίας και του ασύλου, όπως αυτή ορίζεται από το διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο.
Η δημόσια διατύπωση ότι «το υπουργείο Μετανάστευσης δεν είναι ξενοδοχείο» μετατρέπει τη φιλοξενία ανθρώπων σε μια παραμορφωμένη καρικατούρα, υπονοώντας πως οι αιτούντες άσυλο απολαμβάνουν πολυτέλειες αντί να επιβιώνουν σε συνθήκες αναγκαστικής μετακίνησης. Οι δομές φιλοξενίας δεν είναι χώροι άνεσης – είναι χώροι ελάχιστης προστασίας, όπου στοιχειώδεις ανάγκες όπως το φαγητό και η στέγη καλύπτονται όχι ως προνόμια αλλά ως θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα.
Η αναφορά σε “ξενοδοχειακό μενού” και η πρόθεση περικοπής ακόμη και του ήδη χαμηλού επιδόματος (75 ευρώ μηνιαίως), αγνοούν επιδεικτικά τη σκληρή πραγματικότητα όσων αναγκάζονται να φύγουν από τις χώρες τους. Μιλάμε για ανθρώπους που πέρασαν βασανιστήρια, πολέμους, στρατόπεδα κράτησης, βιασμούς και επαναπροωθήσεις. Το να επιχειρείται η στοχοποίηση αυτών των ανθρώπων ως «κακομαθημένων» που τρέφονται με “πολυτέλειες” είναι όχι μόνο ανέντιμο, αλλά και επικίνδυνα προσβλητικό.
Το μήνυμα που επιχειρεί να σταλεί δεν απευθύνεται στους διακινητές, αλλά στους ίδιους τους πρόσφυγες: «μην έρθετε εδώ, γιατί δεν θα σας περιμένει αξιοπρέπεια, αλλά τιμωρία". Αυτή δεν είναι πολιτική διαχείρισης – είναι πολιτική αποτροπής με όρους εξευτελισμού. Κι όμως, η διαχείριση του μεταναστευτικού δεν είναι ένα παιχνίδι εντυπώσεων ούτε εργαλείο εσωτερικής κατανάλωσης. Αφορά ζωές.
Η ουσία του ζητήματος βρίσκεται αλλού. Το πρόβλημα δεν είναι το μενού στις δομές, αλλά η έλλειψη ουσιαστικής ένταξης, πρόσβασης σε εργασία, εκπαίδευση και νομική υποστήριξη. Το πρόβλημα δεν είναι τα 75 ευρώ, αλλά οι πολιτικές που παγιδεύουν ανθρώπους σε καθεστώς παρατεταμένης αβεβαιότητας, χωρίς καμία προοπτική. Αν πραγματικά θέλουμε να στείλουμε μήνυμα στους διακινητές, αυτό δεν γίνεται με ποινές στους αδύναμους, αλλά με διαφάνεια, διεθνή συνεργασία και αυστηρότητα απέναντι σε κυκλώματα, όχι απέναντι σε θύματα.
Η μεταναστευτική πολιτική οφείλει να υπηρετεί την κοινωνική συνοχή, τη δημοκρατία και το διεθνές δίκαιο – όχι τον εκφοβισμό και την τιμωρία. Η Ελλάδα δεν μπορεί να επιλέξει να είναι ταυτόχρονα μέρος της Ευρώπης και ταυτόχρονα να υπονομεύει τις θεμελιώδεις ευρωπαϊκές αξίες. Οι αιτούντες άσυλο δεν είναι αριθμοί, επιδόματα ή μενού – είναι άνθρωποι. Κι αυτό, καμία πολιτική δήλωση δεν πρέπει να το ξεχνά.
