Σε μια σημαντική εξέλιξη για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Αφρική, δικαστήριο στην Κένυα εξέδωσε ιστορική απόφαση υπέρ τρανς γυναίκας, διατάζοντας την κυβέρνηση να θεσπίσει νομοθεσία που θα αναγνωρίζει και θα προστατεύει τα δικαιώματα των τρανς ατόμων.
Η γυναίκα, γνωστή με τα αρχικά SC, είχε ήδη αλλάξει νομικά την ταυτότητα φύλου της σε χώρα του εξωτερικού. Ωστόσο, στην Κένυα συνελήφθη το 2019 με την κατηγορία της «πλαστοπροσωπίας», αφού τα έγγραφά της δεν ταίριαζαν με την κρατική γραφειοκρατία που δεν αναγνωρίζει επίσημα την τρανς ταυτότητα.
Κατά την κράτησή της σε γυναικείες φυλακές, υπέστη εξευτελιστικό «προσδιορισμό φύλου", που περιλάμβανε ιατρικές εξετάσεις χωρίς συναίνεση, σωματικό έλεγχο, αιμοληψία και ακτινολογικές εξετάσεις. Αργότερα, ευαίσθητα ιατρικά δεδομένα της διέρρευσαν στον Τύπο.
Με τη νομική υποστήριξη της οργάνωσης Transgender Education and Advocacy, η SC προσέφυγε στη Δικαιοσύνη κατά της Υπηρεσίας Φυλακών και του νοσοκομείου Eldoret, ζητώντας λογοδοσία για τις παραβιάσεις της αξιοπρέπειάς της, της ιδιωτικότητάς της και της προστασίας από απάνθρωπη μεταχείριση.
Ο δικαστής Reuben N. Nyakundi δικαίωσε την προσφεύγουσα, τονίζοντας ότι το κράτος οφείλει να σέβεται τη σωματική και ψυχική ακεραιότητα όλων των πολιτών, ανεξαρτήτως ταυτότητας φύλου. Παράλληλα, επιδίκασε αποζημίωση 1.000.000 σελινιών Κένυας (περίπου 6.500 ευρώ) και διέταξε την κυβέρνηση να θεσπίσει νομοθεσία που να διασφαλίζει τα δικαιώματα των τρανς ανθρώπων — είτε με ειδικό νόμο, είτε μέσω τροποποίησης της υφιστάμενης νομοθεσίας για τα ίντερσεξ άτομα.
«Είναι η πρώτη φορά που ένα δικαστήριο στην Κένυα διατάζει το κράτος να νομοθετήσει υπέρ των τρανς δικαιωμάτων – και η πρώτη τέτοια απόφαση σε ολόκληρη την αφρικανική ήπειρο», δήλωσε η Lolyne Onger από την τρανς και ιντερσεξ οργάνωση Jinsiangu.
Η απόφαση αυτή έχει ιδιαίτερη βαρύτητα, καθώς εκδίδεται μέσα σε ένα πολιτικό κλίμα αυξανόμενης ρητορικής κατά των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων στην Κένυα. Το 2023, αρκετοί πολιτικοί είχαν εκφράσει ανοιχτά την πρόθεση να «διώξουν» τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα από τη χώρα, ενώ οι ομόφυλες σχέσεις μεταξύ ανδρών παραμένουν ποινικοποιημένες με ποινές έως και 14 έτη.
Γιατί αυτή η απόφαση είναι κρίσιμη για τη συμπερίληψη:
Η απόφαση του δικαστηρίου δεν αποτελεί απλώς απονομή δικαιοσύνης σε μια τρανς γυναίκα· ανοίγει τον δρόμο για θεσμική ορατότητα, νομική αναγνώριση και προστασία των τρανς ζωών σε μια περιοχή του κόσμου όπου τέτοια θέματα αντιμετωπίζονται ακόμα με σιωπή, στιγματισμό ή και δίωξη.
Αν υλοποιηθεί, ο νόμος που θα προκύψει μπορεί να αποτελέσει θεμέλιο για:
- Αναγνώριση ταυτότητας φύλου
- Προστασία από διακρίσεις σε εργασία, υγεία, εκπαίδευση και στέγαση
- Πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες χωρίς φόβο αποκλεισμού ή βίας
- Ενδυνάμωση της τρανς κοινότητας μέσω της θεσμικής κατοχύρωσης της ύπαρξής της
Η υπόθεση της SC δεν είναι απλώς μια νομική νίκη· είναι μια υπενθύμιση ότι η συμπερίληψη ξεκινά από το σεβασμό της ταυτότητας κάθε ανθρώπου. Και στη μάχη για ένα κόσμο με ίσα δικαιώματα για όλους, κάθε τέτοιο βήμα έχει τεράστια σημασία.
