Το ντοκιμαντέρ «1,000 Men & Me: The Bonnie Blue Story» προκάλεσε έντονο διάλογο γύρω από το όνομα της Τία Μπίλινγκερ, γνωστής ως Μπόνι Μπλου — μιας γυναίκας που έγινε διάσημη, και συνάμα αμφιλεγόμενη, εξαιτίας των σεξουαλικών της επιλογών και της δημόσιας περσόνας της.
Η Μπλου ισχυρίζεται ότι η πορεία της αντιπροσωπεύει τη γυναικεία χειραφέτηση: ότι έχει τον έλεγχο του σώματός της, της σεξουαλικότητάς της και των οικονομικών της. Ωστόσο, η κοινωνική πρόσληψη της δράσης της είναι πολύ πιο σύνθετη. Όπως γράφει η ερευνήτρια Λέξι Έικελμπλουμ από το Αυστραλιανό Καθολικό Πανεπιστήμιο, η Μπλου ενσαρκώνει την αντίφαση που βιώνουν πολλές γυναίκες στη σύγχρονη κοινωνία: την προσπάθεια να αποκτήσουν δύναμη μέσα από ένα σύστημα που περιορίζει τις δυνατότητές τους.
Η γυναικεία εξουσία και το δίλημμα της αποδοχής
Η εξουσία, όπως επισημαίνει η Έικελμπλουμ, περιλαμβάνει δύο βασικά στοιχεία: αυτονομία και ενσωμάτωση. Για τους άνδρες, αυτά συχνά λειτουργούν συμπληρωματικά· για τις γυναίκες, όμως, συγκρούονται.
Η φεμινίστρια Άντρεα Ντουόρκιν είχε περιγράψει από τη δεκαετία του 1970 αυτό το παράδοξο: οι γυναίκες συχνά αποκτούν κοινωνική επιρροή μέσα από την αποδοχή ανδρικών αξιών, θυσιάζοντας μέρος της αυτοδιάθεσής τους. Έτσι, μια γυναίκα μπορεί να επιλέγει ανάμεσα στο να κάνει αυτό που θέλει ή να ακούγεται — αλλά σπάνια και τα δύο ταυτόχρονα.
Αυτοδιάθεση και σεξεργασία: μια άλλη προσέγγιση
Από την άλλη πλευρά, το φεμινιστικό ρεύμα της σεξεργασίας ως αυτοδιάθεση προτείνει μια διαφορετική οπτική.
Αντί να βλέπει την εργασία στο σεξ ως αναπαραγωγή των πατριαρχικών δομών, την προσεγγίζει ως χώρο όπου οι γυναίκες (και τα άτομα κάθε φύλου) μπορούν να διεκδικήσουν ορατότητα, οικονομική ανεξαρτησία και έλεγχο του σώματός τους.
Αυτή η προσέγγιση δίνει έμφαση στην ανάγκη αναγνώρισης δικαιωμάτων, ασφάλειας και αξιοπρέπειας για όσες και όσους εργάζονται στον χώρο, μακριά από ηθικές καταδίκες και στερεοτυπικές ερμηνείες.
Εξουσία μέσω συμμόρφωσης;
Το επιχειρηματικό μοντέλο της Μπλου αποκαλύπτει μια σύγχρονη αντίφαση. Αντλεί δύναμη και οικονομικά οφέλη από την εικόνα της διαθεσιμότητας των γυναικών στο βλέμμα των ανδρών — μια φαντασίωση που πωλείται, όχι απαραίτητα το ίδιο το σώμα.
Ωστόσο, η φαινομενική της αυτονομία μπορεί να είναι τελικά μορφή συμμόρφωσης με το ίδιο σύστημα που επιτρέπει στους άνδρες να ορίζουν τη γυναικεία αξία μέσα από τη σεξουαλικότητα.
Πάντα υπήρχαν γυναίκες που απέκτησαν επιρροή μέσα από τη συντήρηση της ανδρικής πρόσβασης στο γυναικείο σώμα ή της εξάρτησης από ανδρικά πρότυπα — από τις «παραδοσιακές συζύγους» έως τις σταρ του OnlyFans.
Η θηλυκότητα ως μεταμφίεση
Η ψυχαναλύτρια Joan Riviere ήδη από το 1929 περιέγραψε τη «θηλυκότητα ως μεταμφίεση»:
γυναίκες που αναζητούν εξουσία ή κύρος, αλλά αναγκάζονται να φορέσουν μια μάσκα «αποδεκτής» θηλυκότητας για να αποφύγουν κοινωνικές κυρώσεις.
Από τη συντηρητική Φίλις Σκλάφι μέχρι τη Μπόνι Μπλου, η στρατηγική είναι παρόμοια: η αναζήτηση δύναμης μέσα από την ενίσχυση ενός συγκεκριμένου, περιοριστικού ιδανικού γυναικείας ταυτότητας.
Πέρα από το δίπολο Παναγίας–πόρνης
Η κοινωνία συνεχίζει να κατηγοριοποιεί τις γυναίκες με βάση τη σχέση τους με τους άνδρες — ως «αγίες» ή «πόρνες», «νοικοκυρές» ή «απελευθερωμένες».
Και κάθε ρόλος φαίνεται να ορίζεται σε αντιπαράθεση με τον άλλο.
Ίσως, όμως, ήρθε η στιγμή να απορρίψουμε εξ ολοκλήρου αυτό το δίπολο.
Η πραγματική ισότητα και συμπερίληψη θα έρθουν μόνο όταν οι γυναίκες —και όλα τα άτομα— δεν χρειάζεται να επιλέγουν μεταξύ εξουσίας και αποδοχής, ορατότητας και σεβασμού, σώματος και αξιοπρέπειας.
Το στοίχημα της συμπερίληψης
Η ιστορία της Μπόνι Μπλου δεν είναι ούτε ιστορία φεμινισμού ούτε ιστορία εκμετάλλευσης — είναι καθρέφτης των αντιφάσεων μιας κοινωνίας που δυσκολεύεται να δεχθεί τη γυναικεία αυτονομία σε όλες τις μορφές της.
Σε έναν κόσμο όπου η εξουσία εξακολουθεί να μετριέται με ανδρικούς όρους, το ζητούμενο δεν είναι να κρίνουμε τη Μπλου, αλλά να αναρωτηθούμε γιατί οι γυναίκες συνεχίζουν να χρειάζεται να «παίζουν ρόλους» για να ακουστούν.
